Turkish translation added
This commit is contained in:
19atlas
parent
e1176700cf
commit
fb35e4ac09
|
|
@ -0,0 +1,22 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern Wiki'ye Hoş Geldiniz"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Bu wiki pek çok bilgilendirici makale ve giriş barındırır, ancak esas olarak Vern'in kendisi hakkında bilgi yazmak ve arşivlemek için kullanılır örneğin: hizmetlere nasıl bağlanılacağı.
|
||||
|
||||
Kullanıcıysanız Vern hakkındaki şu bilgilerden memnun kalacaksınız:
|
||||
|
||||
* [Pubnix hesap kurtarma](/recovery/)
|
||||
* [~vern Matrix](/matrix/)
|
||||
* [~vern'in SSH Sunucusu](/ssh/)
|
||||
* [~vern'in Email Sunucusu](/email/)
|
||||
* [~vern Kadro](/staff/)
|
||||
|
||||
Yeni bir kullanıcıysanız veya ~vern üyeliği isteyen biriyseniz, bu kılavuzları değerlendirin:
|
||||
|
||||
* [~vern'e nasıl kayıt olunur](/guides/register/)
|
||||
* [SSH nasıl kullanılır](/guides/ssh/)
|
||||
* [Matrix nasıl kullanılır](/guides/matrix/)
|
||||
* [~vern'de web sayfası nasıl barındırılır](/guides/usersites/)
|
||||
* [Gemini kapsülleri nasıl barındırılır](/guides/usersites/#gemini-capsules)
|
||||
* [Pubnix'te Paket Yönetimi nasıl yapılır](/guides/pkgman/)
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,5 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern Yöneticileri"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Muhtemelen [bu sayfayı](/staff/#admins) arıyordun
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,44 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern'nin Email servisi hakkında"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Tüm ~vern kullanıcıları, hesaplarıyla birlikte bir e-posta adresi alırlar.
|
||||
|
||||
## Webmail
|
||||
|
||||
Kullanabileceğiniz çeşitli e-posta web istemcilerini barındırıyoruz, [Roundcube sunucumuza](https://wm.vern.cc) ve [Modoboa web istemcimize](https://mail.vern.cc) sahibiz
|
||||
|
||||
Kullanıcı adı alanı tam e-posta adresinizi gireceğiniz yerdir (ör. `<KULLANICIADI>@vern.cc`).
|
||||
|
||||
### Mesaj Filtreleri
|
||||
|
||||
Oluşturabileceğiniz klasör ve filtre sayısında herhangi bir sınırlama yoktur. Filtreler oluşturmak için [ayarlar sayfasına](https://mail.vern.cc/sfilters/#test) gidebilirsiniz (Modoboa web istemcisine gidin, sağ üst köşedeki e-postanıza tıklayın, ardından mesaj filtrelerine tıklayın)
|
||||
|
||||
Gelen e-postaları otomatik olarak kategorilere ayırmak için filtreler oluşturabilirsiniz.
|
||||
|
||||
## Kimlikler
|
||||
|
||||
Kimlik, bir e-postanın kimden alanını değiştirmek için kullanılan süslü bir kelimedir. Kimlik oluşturmak için [ayarlar sayfasına](https://wm.vern.cc/?_task=settings&_action=identities) gidebilirsiniz (Roundcube'a gidin, Ayarlara ve ardından Kimliklere tıklayın.)
|
||||
|
||||
Buradan yeni bir kimlik oluşturabilirsiniz. Sınırsız sayıda kimlik oluşturabilirsiniz.
|
||||
|
||||
## SMTP/IMAP
|
||||
|
||||
Thunderbird gibi SMTP ve IMAP uyumlu istemcileri de kullanabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Bu istemcileri kullanmak için aşağıdaki seçenekleri kullanın:
|
||||
* SMTP: STARTTLS on mail.vern.cc:587
|
||||
* IMAP: SSL/TLS on mail.vern.cc:993
|
||||
|
||||
Sizden bir şifre türü isterse "Normal password"/"Normal şifre" kullanın, aksi takdirde işe yaramaz!
|
||||
|
||||
## POP3
|
||||
|
||||
POP3 uyumlu istemcileri ~vern mail ile kullanabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Bunları kullanmak için aşağıdaki seçenekleri kullanın:
|
||||
* STARTTLS on mail.vern.cc:110
|
||||
|
||||
Bağlantı noktası 995 çalışmıyor, oradaki tüm bağlantılar zaman aşımına uğrayacak!
|
||||
|
||||
Gmail'in web istemcisi gibi bazı e-posta istemcileri POP3'te STARTTLS'yi desteklemez. Kendi gizliliğiniz için farklı bir istemci kullanmalısınız, ideal olarak [özgür yazılım](https://www.gnu.org/philosophy/free-sw.tr.html) olan bir istemci kullanın! (Gizliliğe zarar veren hizmetlerden uzaklaşmak için bir ~vern e-postası oluşturdunuz, değil mi?)
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,22 @@
|
|||
---
|
||||
title: "Matrix nasıl kullanılır"
|
||||
---
|
||||
|
||||
|
||||
Matrix, merkeziyetsiz ve uçtan uca şifrelenmiş anlık mesajlaşma platformudur. Bu, hiç kimsenin mesajlarınızı gözetleyemeyeceği anlamına gelir. Hiç kimse veya şirket tek başına tüm ağı kontrol edemez ve arkadaşlarınıza Discord, Skype veya WhatsApp'ta yaptığınız gibi mesaj gönderebilirsiniz. Aslında bu tescilli(özel mülkiyet) platformlara etik bir alternatiftir.
|
||||
|
||||
~vern bir Matrix kopyasını sunar, bu demektir ki `@KULLANICI_ADINIZ:vern.cc` hesabına sahipsiniz, ve Matrix'i kullanan herkes (diğer sunucularda bile) bu adresi kullanarak sizinle konuşabilir veya bunun tersi de geçerlidir. ~vern aynı zamanda birçok istemciye de sunar; istemci, kolayca mesaj gönderip almanızı sağlayan gerçek sohbet programıdır.
|
||||
|
||||
Başlamak için [~vern'e](/guides/register/) kayıt olun ve hizmetlerden biri olarak "Matrix"'i seçtiğinizden emin olun. "Matrix"i etkinleştirmediyseniz [~vern yöneticileriyle iletişime geçin](/staff/#admins) ve onlardan sizin için bir hesap oluşturmalarını isteyin.
|
||||
|
||||
~vern önyüz olarak Element'i sunar, bu önyüz oldukça kullanıcı dostudur ve yalnızca bir web tarayıcısına ihtiyacınız vardır, mobil cihazlar için başka istemciler veya önyüzler de var ancak burada onlardan bahsetmeyeceğiz, yüklemek istediğiniz istemcinin etik ve özgür bir yazılım olduğundan emin olun. Tescilli veya etik olmayan bir tane kullanırsanız, Matrix mesajlarınıza tam erişime sahip olacağından haberdar olun.
|
||||
|
||||
Element'i kullanmak istiyorsanız [riot.vern.cc](https://riot.vern.cc) adresine gidin ve kullanıcı adınız ve şifrenizle giriş yapın. Matrix kullanıcı adınız genellikle ~vern kullanıcı adınızdır. Eğer ~vern kullanıcı adınızı bilmiyorsanız muhtemelen ~vern yöneticilerinden aldığınız e-postada bulabilirsiniz. Şifrenizi hatırlamıyorsanız yardım için [yöneticilerle iletişime geçebilirsiniz](/staff/#admins).
|
||||
|
||||
Şimdi size Element kontrol paneli sunulacak ve Discord ile benzer olduğunu fark edebilirsiniz. Element, Discord'a benzer ve kullanıcıların rahatça geçiş yapmasını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Element, çok basit bir arayüze sahiptir ve Discord'u bilmeyenlerin bile Element'i kolayca öğrenmesini sağlar.
|
||||
|
||||
Ayrıca "~vern Matrix Space" veya "~vern Space" adlı bir şeye davet edildiğini de fark etmiş olabilirsiniz. Temel olarak bu alan ~vern yöneticileri tarafından yönetilir ve ~vern üyelerinin konuşabileceği bir gruptur. Herkes (~vern üyesi olup olmadığına bakılmaksızın) bu alana katılabilir ve konuşabilir ancak bu öncelikle ~vern kullanıcıları içindir. Yöneticilerle buradan da iletişime geçebilirsiniz ancak bahsettiğiniz konu hassassa bir özel mesaj başlattığınızdan emin olun (örneğin şifre kurtarma gibi).
|
||||
|
||||
Dikkat edilmesi gereken bir nokta, çok fazla odaya katılırsanız, her giriş yaptığınızda mesajları senkronize etmenin çok uzun süreceğidir. Oda listenizi düzenli tutmaya çalışın, aksi takdirde her giriş yaptığınızda gecikme yaşarsınız.
|
||||
|
||||
İyi eğlenceler!
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,36 @@
|
|||
---
|
||||
title: "Pubnix'te Paket Yönetimi nasıl yapılır"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Pubnix, kullanıcıların [SSH](/guides/ssh/) girdiği sanal makine, [Guix](https://guix.gnu.org) klanının sürekli protestolarına rağmen [NixOS](https://nixos.org/) üzerinde çalışıyor. Nix'in yazılım yüklemenin tuhaf bir yolu var ve birçok artısı ve eksisi var. Bunlara odaklanmayacağız ancak artılarından biri, root erişimine ihtiyaç duymadan kendi yerel kullanıcınıza yazılım yükleyebilmenizdir.
|
||||
|
||||
Bu kılavuz, Nix'in yapabileceği bazı temel işlevlere odaklanmaktadır. İleri düzeydeki hiçbir şeyin üzerinden geçmeyeceğiz.
|
||||
|
||||
## Paket araması
|
||||
Paketleri aramak için `nix --extra-experimental-features "nix-command flakes" search nixpkgs <paketadı>` çalıştırırsınız (<paketadı>'nı istediğiniz paketi yazabilirsiniz)
|
||||
|
||||
*Not: Bu komutun index'i indirmesi biraz zaman alır (yaklaşık 40 saniye) ancak bu yalnızca ilk kez karşılaşılan bir sorundur.*
|
||||
|
||||
Bunu bir bash alias olarak koyabilirsiniz, böylece her zaman yazmanıza gerek kalmaz, böyle bir alias şöyle olabilir:
|
||||
|
||||
```bashrc
|
||||
alias nix-search="nix --extra-experimental-features "nix-command flakes" search nixpkgs $1"
|
||||
```
|
||||
Bu aliasla, `nix-search <paketadı>` komutunu çalıştırabilirsiniz!
|
||||
|
||||
## Belirli bir dosyanın hangi paketin sahibi olduğunu kontrol etme
|
||||
Bir pakette belirli bir dosyayı aramak için `nix-locate 'bin/dosyaadı'` komutunu çalıştırırsınız.
|
||||
|
||||
*Not: bu, haftalık olarak bir cronjob ile güncellenen /var/lib/nix-index dosyasındaki global dosya veritabanımızı kullanır.*
|
||||
|
||||
## Paketleri mevcut ortamınıza yükleme
|
||||
Mevcut ortamınıza bir paket yüklemek için `nix-env -iA nixos.<paket adı eksi eskiPaketler.x86_64-linux>` komutunu çalıştırırsınız.
|
||||
|
||||
*Not: Bu yöntemle yüklenen paketler yalnızca kullanıcı ortamı mevcut olduğu sürece mevcuttur.*
|
||||
|
||||
## Bir paketin geçici shell içine "kurulması"
|
||||
Bu, bir komuta yalnızca bir kez ihtiyaç duyduğunuz ve bir daha asla ihtiyacınız olmadığı zamanlar için oldukça kullanışlı bir özelliktir.
|
||||
|
||||
Bir paketi geçici bir kabuğa kurmak için `nix-shell -p <paket adı eksi eskiPaketler.x86_64-linux>` komutunu çalıştırırsınız.
|
||||
|
||||
*Not: Kabuk kapatılır kapatılmaz paket yolunuzdan kaybolacaktır, ancak daha sonra kolayca kullanabilmeniz için önbelleğe alınmıştır.*
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,121 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern'e kayıt nasıl olunur"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Yani ~vern'de bir hesap açmak istiyorsunuz. Farklı kişilerin katılmak için farklı nedenleri vardır, belki gizliliklerini yeniden kazanmak istiyorlardır, tescilli(özel mülk) yazılımı terk etmek veya sadece eğlence için. Ancak üyeliğinizle ne yaptığınız kadar neden katılmak istediğiniz de önemli değil.
|
||||
|
||||
Bu kılavuz 2 şeyi kapsar, SSH anahtarı nasıl oluşturulur ve hesap nasıl kaydedilir. Ayrıca seçim yapabilmeniz için kayıt sayfasında ~vern hizmetlerinin her biri kısaca açıklanmaktadır.
|
||||
|
||||
Kayıt olmadan önce, bir SSH anahtarı oluşturmalısınız. Bir kullanıcıyı tanımlamak için SSH anahtarı kullanılır, ~vern'in genel UNIX sunucularına giriş yapmak veya ~vern'in Git depolarına göndermek için kullanılabilir. Eğer Genel UNIX sunucusunu kullanmak istemiyorsanız veya bir SSH anahtarı oluşturmak istemiyorsanız, size nasıl yardımcı olabileceklerini görmek için [yöneticiyle iletişime geçin](/staff/#admins).
|
||||
|
||||
## SSH anahtarı nasıl oluşturulur
|
||||
|
||||
SSH anahtarları ~vern genel Unix sunucusunda oturum açmak için kullanılan anahtarlardır. normal kayıt yöntemini kullanan bir hesap için gereklidir ancak Pubnix erişimi olmayan bir hesap oluşturmak için [yöneticiyle iletişime geçebilirsiniz](/staff/#admins). Bunu yaparsanız ~vern'de kendi web sitenizi barındıramayacağınız konusunda uyarılmalıdır.
|
||||
|
||||
Şu anda GNU/Linux, MacOS, Windows ve BSD için kılavuzlar bulunmaktadır.
|
||||
|
||||
### GNU/Linux
|
||||
|
||||
GNU/Linux'ta bir SSH anahtarı oluşturmak kolaydır, çünkü OpenSSH (kullanacağımız araç) çoğu Linux dağıtımında varsayılan olarak kuruludur (sonuçta çok faydalıdır)
|
||||
|
||||
OpenSSH'niz olup olmadığını test etmek için bu komutu çalıştırabilirsiniz: `ssh -v`
|
||||
|
||||
Komut herhangi bir çıktı biçimi döndürürse var demektir, ancak hiçbir şey söylemiyorsa yok demektir.
|
||||
|
||||
Opensh'ı çoğu Linux dağıtımına paket yöneticinizi kullanarak kurabilirsiniz, Debian/Ubuntu için şu komutu kullanabilirsiniz: `sudo apt install openssh-client`
|
||||
|
||||
terminale girin ve `ssh-keygen -t ed25519` komutu çalıştırarak başlayın
|
||||
|
||||
Bu komut ED25519 anahtarı oluşturacaktır, ED25519 geleneksel RSA/DSA algoritması kadar güvenli, nispeten yeni bir şifreleme algoritmasıdır. Çok daha az yer kaplar, bu da kullanımı ve saklaması kolay olduğu anlamına gelir.
|
||||
|
||||
Şimdi sizden onu nereye kaydedeceğiniz ve şifre kullanıp kullanmayacağınız da dahil olmak üzere birkaç seçenek isteyecek. Bir şifre kullanabilirsiniz, ancak şifreli bir sisteminiz varsa veya makinenizi güvenli ve emniyetli bir yerde saklıyorsanız, büyük olasılıkla buna gerek yoktur ama anahtarınızın kaybolması durumunda ekstra sigorta olarak faydalıdır.
|
||||
|
||||
Şu an SSH anahtarınız var! bir SSH anahtarı genellikle 2 parçaya bölünür: Genel anahtar ve özel anahtar. Genel anahtarı herhangi bir risk olmadan istediğiniz herkese gönderebilirsiniz ama özel anahtarın **güvende tutulması gerekir**. Başkasıyla paylaşamazsınız ve dikkatli olmalısınız. Genel anahtar `.pub' ile biter ve özel anahtarın uzantısı yoktur.
|
||||
|
||||
~vern, sizin olduğunuzu doğrulamak ve şifrelenmiş verileri size göndermek için genel anahtarınızı kullanır. Özel anahtarınız bu verilerin şifresini çözmek için kullanılabilir. Bu, özel anahtarınıza sahip olan herkesin iletişiminizi dinleyebileceği ve sizi taklit edebileceği anlamına gelir. Bu nedenle, özel anahtarınızı herhangi biriyle paylaşmak veya başka birinin genel anahtarını kullanmak tehlikelidir.
|
||||
|
||||
### MacOS
|
||||
|
||||
İşlem GNU/Linux'takine benzer olmalıdır. SSH çoğu modern MacOS sürümüne önceden yüklenmiştir. Değilse, homebrew aracılığıyla indirebilirsiniz.
|
||||
|
||||
### BSD
|
||||
|
||||
İşlem GNU/Linux'takine benzer olmalıdır. OpenBSD ve FreeBSD OpenSSH öntanımlı olarak yüklüdür. NetBSD kullanıcıları pkgsrc'dan `security/openssh` indirebilirler.
|
||||
|
||||
### Windows
|
||||
|
||||
Bu kılavuz yalnızca Windows 10 veya üzeri için geçerlidir.
|
||||
|
||||
Windows 8 veya önceki sürümler için SSH anahtarlarının nasıl oluşturulacağına ilişkin çevrimiçi talimatlar yok gibi görünüyor. Yine de bulursanız [wiki geliştiricileri](/staff/#wiki) ile iletişime geçebilirsiniz, böylece onu buraya ekleyebiliriz.
|
||||
|
||||
Bu, bir SSH anahtarının nasıl oluşturulacağına ilişkin adım adım bir kılavuzdur; ~vern'de oturum açmak, web sitenizi kurmak ve değişiklikleri Forgejo'ya göndermek için buna ihtiyacınız olacak.
|
||||
|
||||
Süper tuşuna (Windows logolu olan) ve R'ye aynı anda basarak çalıştır penceresini açın ardından cmd.exe yazıp Enter tuşuna basın.
|
||||
|
||||
Şimdi size bir komut satırı terminali sunulmalıdır.
|
||||
|
||||
ED25519 SSH anahtarı oluşturmak için `ssh-keygen -t ed25519` yazın. ED25519 anahtarı son derece az yer kaplar ve saklanması son derece kolaydır; ed25519, geleneksel RSA/DSA anahtarlarıyla karşılaştırıldığında yeni bir şifreleme şifresidir, RSA/DSA anahtarları tüm SSH sunucuları ve istemcileriyle uyumludur ancak büyüktürler ve çok fazla depolama alanı kaplarlar. Modernizasyon amacıyla rsa yerine ed25519'u kullanın. RSA'dan daha az riskli değildir ve kullanımı daha kolaydır.
|
||||
|
||||
Şimdi size nereye kaydedeceğinizi soracak, istediğiniz yere kaydedebilirsiniz ancak nerede olduğunu unutmadığınızdan emin olun.
|
||||
|
||||
Artık ekstra güvenlik için bir parola girebilirsiniz; işletim sisteminiz şifrelenmişse veya bilgisayarınızı güvenli bir yerde saklıyorsanız buna gerek yoktur fakat bu seçeneğe ihtiyacı olan herkes için mevcuttur. Parolanızı hatırladığınızdan emin olun çünkü SSH bağlandığınızda sizden parolanızı isteyecektir, sifre yöneticisine de koyabilirsiniz!
|
||||
|
||||
Artık SSH anahtarınız var! ~vern'in genel Unix sunucusuna bağlanmak için kullanacağınız şey budur, bu yüzden onu güvende tutun. SSH anahtarınız 2 parçaya bölünmüştür; istediğiniz herkesle paylaşabileceğiniz Genel anahtar ve güvende tutmak için *SAHİP olduğunuz* özel anahtar.
|
||||
|
||||
Genel anahtar, ~vern'in sizin olduğunuzu doğrulamak için kullandığı şeydir ve onu istediğiniz herkese gönderebilirsiniz ancak özel anahtar, şifreyi çözen kısımdır, kimseyle paylaşmayın ve ona dikkat edin. Genel anahtar .pub ile biter ve özel anahtarın uzantısı yoktur.
|
||||
|
||||
Özel anahtarınızı **asla** sızdırmamanız kesinlikle önemlidir, aksi takdirde herhangi biri sizi taklit edebilir ve ~vern ile olan iletişiminizi dinleyebilir.
|
||||
|
||||
### Windows 8 yada altında
|
||||
|
||||
Eğer Windows 8 yada altında sürüm kullanıyorsanız, ssh doğrudan sistemde mevcut değil. Dolayısıyla başka bir ssh uygulaması kullanmanız gerekir. bunun için birden fazla seçenek vardır: en yaygın olanı, ssh istemcisinin; sftp ve ssh anahtar yönetiminin Windows uygulaması olan Putty'dir.
|
||||
|
||||
Yazılım bu adresten indirilebilir [Putty](https://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/latest.html), en azından putty.exe ve puttygen.exe'ye ihtiyacınız var, ayrıca pageant.exe'yi kullanmak da faydalıdır, bu nedenle tüm zip dosyasını da indirebilirsiniz.
|
||||
|
||||
Bir ssh anahtarı oluşturmak için puttygen.exe'yi çalıştırabilir ve oluştur'a tıklayabilirsiniz, bu bir genel/özel anahtar çifti oluşturacaktır ve hangi anahtar algoritmasını istediğinizi seçebilirsiniz, şu anda eddsa (ed25519) önerilir, ancak bir rsa-4096 anahtarı da işe yarayacaktır. Eddsa anahtarı çok daha kısadır ve bu muhtemelen daha kullanışlıdır, ayrıca bazı sunucular daha fazla güvenlik için RSA'yı desteklemeyebilir (bazı git sunucuları bunu yapıyor gibi görünüyor). Vern.cc için her ikisi de işe yarayacaktır.
|
||||
|
||||
Araç biraz zaman alacaktır, fareyi hareket ettirerek bunu hızlandırabilirsiniz, anahtar bittiğinde genel anahtarı ve anahtar parametrelerini gösterecektir ve her kullandığınızda gireceğiniz anahtarı korumak için bir parola belirleyebilirsiniz. veya anahtarı anahtar aracısına yüklediğinizde ve parolayı bir kez girdiğinizde. Bu parola tahmin edilemeyecek kadar uzun olmalıdır, parolanızı bilen ve özel anahtar dosyasına sahip olan herkes, anahtarı kullanarak hesaplarınıza giriş yapabilir.
|
||||
|
||||
Anahtarı oluşturduktan sonra diyalog şöyle görünecek [this](../media/keygen.png).
|
||||
|
||||
Anahtarı oluşturduktan sonra hem özel anahtar dosyasını hem de genel anahtar dosyasını kaydettiğinizden emin olun; özel anahtar dosyası ör. ed.ppk, ortak anahtar dosyasına ed.pub adı verilecektir. Ortak anahtar dosyası, hesabınızı talep etmek için vern yöneticilerine göndermeniz gereken tek satırlık bir metin dosyasıdır. Metin alanında görüntülenen anahtarı, yani aynı metin dizesini kopyala yapıştır ile de kullanabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Opensh ile uyumlu bir formatta özel anahtar dosyasına ihtiyacınız varsa (ör. vern.cc shell hesabından git sunucusuna ssh yapabilmek istiyorsanız), .ppk dosyasını puttygen.exe ile açmanız gerekir ve anahtarı openssh anahtar dosyası olarak dışa aktarın. Geleneksel olarak bu dosyaya genellikle uzantısız id_format adı verilir; id_ed25519 olarak adlandırılabilir ancak herhangi bir dosya adı olabilir. Bu özel anahtar dosyasını kullanırsanız herhangi bir openssh ssh istemcisini kullanabilirsiniz, ör. Cmder, Mobaxterm veya herhangi bir Cygwin kullanıyorsanız, bu durumda başlangıçta anahtarları oluşturmak ve doğru formatı elde etmek için araçları kullanabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Putty kullanıyorsanız, her giriş yaptığınızda sizden parola isteyecek olan ssh makalesinde anlatıldığı gibi anahtar dosyasını vern için kullandığınız oturuma ekleyebilir veya anahtarı önbelleğe alıp kullanmak için pageant programını kullanabilirsiniz. parolayı sağlamadan. Bu, Putty tarafından otomatik olarak alınır ve aracı yönlendirmeyi seçtiğinizde, dosyayı kopyalamadan git'i ssh ile kullanmak da dahil olmak üzere kabuk oturumundaki özel anahtarı da kullanabilirsiniz, ancak kullandığınız kabuk ana bilgisayarına güvenmiyorsanız bunun bir güvenlik sorunu vardır. yöneticinin kötü niyetli olması durumunda aracı oturumunuzu "ödünç alabileceğinden" oturum açın (tabii ki bu konuda vern yöneticilerine güveneceğiz). Bir macun oturumu kullanıyorsanız, aracı yönlendirmeyi açıp kapatabilirsiniz veya başka bir ssh istemcisi kullanıyorsanız, aracı yönlendirmeye izin vermek için -A'yı kullanabilir veya ihtiyacınız yoksa dışarıda bırakabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Pageant programını kullanırsanız, diğer programlar da ssh anahtarını alabilecektir; Windows için git'in bazı sürümleri, mobaxterm veya Winscp aracı, dolayısıyla bu, çalıştırılması oldukça faydalı bir araçtır.
|
||||
|
||||
Başlangıç klasörünüze koyarsanız parametre olarak ppk dosyasının adını ekleyebilirsiniz. Bu şekilde program açılırken sizden anahtar kelimenizi isteyecektir, aksi takdirde anahtarı "Anahtar ekle" ile eklemeniz veya dosyayı Pageant penceresine sürüklemeniz gerekir.
|
||||
|
||||
## ~vern'e nasıl kayıt olunur?
|
||||
|
||||
Artık bir SSH anahtarınız olduğuna göre, sonunda bir hesap açıcağız.
|
||||
|
||||
[https://vern.cc/tur/register](https://vern.cc/tur/register) adresindeki ~vern hesap kayıt web sayfasına gidin.
|
||||
|
||||
Daha sonra istediğiniz kullanıcı adını yazın, kullanıcı adı değiştirilemez bu yüzden dikkatli seçin. Zarif bir ad seçin ve onu basit tutmayı unutmayın; uzun kullanıcı adlarını her gün yazmak acı vericidir. Bu yüzden 3 ila 6 karakter civarında tutun, bundan azı kafa karıştırıcı olur ve bundan fazlasının yazılması zordur.
|
||||
|
||||
Bir sonraki alana bir e-posta yazmanız gerekecektir: e-posta, hesabınız başarıyla işlendiğinde sizinle iletişim kurmak için kullanılır ve ayrıca gerektiğinde ~vern yöneticileri tarafından sizinle iletişim kurmak için kullanılır. Spam göndermeyeceğiz veya bu e-postayı herhangi bir üçüncü tarafla paylaşmayacağız ve bu e-posta yalnızca ~vern hesabınız için hizmetleri kaydetmek için kullanılacaktır.
|
||||
|
||||
Şimdi SSH genel anahtarınızı eklemeniz gerekiyor. Lütfen genel anahtarlar ile özel anahtarlar arasındaki farkı unutmayın. ÖZEL ANAHTARINIZI KENDİNİZDEN BAŞKA KİMSEYLE PAYLAŞMAYIN. Public anahtarınıza ihtiyacımız var, sonu `.pub' ile biten anahtardır lütfen bunu karıştırmayın.
|
||||
|
||||
Ve elbette GPG anahtarlarını veya başka şeyleri buraya GÖNDERMEYİN, bu oturum açmanız için kullanılır ve eğer bir SSH anahtarı göndermezseniz oturum açamazsınız.
|
||||
|
||||
Bir sonraki alana neden katılmak istediğinizi yazın ve lütfen dürüst olun. İnsanların isteklerini nadiren reddederiz ve bu nedenle yanlış yanıt olmaz.
|
||||
|
||||
Artık istediğiniz hizmetleri seçebilirsiniz, burada seçtiğiniz her şey yöneticiler tarafından sizin adınıza kaydedilecektir ancak daha sonra istediğiniz zaman bir yöneticiyle iletişime geçerek bir hesap talep edebilirsiniz. Size yardımcı olmak için her hizmetin ne olduğunu kısaca açıklayacağım:
|
||||
|
||||
* Pubnix: SSH anahtarınız bunun için kullanılıyor, ~vern'in sunucularından birindeki UNIX terminalidir, buraya komut yazabilirsiniz, eğlenin ve ne istiyorsanız yapın. Ayrıca web sitenizi `public_html` adlı bir klasöre de yükleyebilirsiniz ve `KULLANICI_ADI.vern.cc` adresinde mevcut olacak
|
||||
* Matrix: Matrix uçtan uca şifrelenmiş bir sohbet sistemidir, yani yöneticiler bile mesajlarınızı göremez. Aynı zamanda merkezi olmayan bir yapıya sahiptir, yani her şeyi kontrol eden tek bir kişi yoktur (Google veya Facebook gibi) ve açık kaynaktır, yani kaynak kodu herkese açıktır ve herkes tarafından görülebilir. Matrix, WhatsApp, Discord veya diğer anlık mesajlaşma servislerine etik bir alternatiftir.
|
||||
* Fediverse (Mastodon): Fediverse, hepsinin birbirine mesaj gönderebildiği, birbirine bağlı bir sunucu sistemidir, gizliliğinize saygı duyması, açık kaynak ve merkezi olmaması dışında bir sosyal medya gibidir (yani, her şeyi kontrol eden tek bir kişi yoktur) Fediverse, Twitter, Facebook veya diğer sosyal medyalara etik bir alternatiftir.
|
||||
* Forgejo: Forgejo, yazılım geliştiricileri tarafından kaynak kodlarını yüklemek, dosyalamak ve hata raporlarını, özellik önerilerini dosyalamak ve yanıtlamak ve geliştiricilerin birbirleriyle işbirliği yapması için kullanılan bir platformdur. Forgejo, Gitea'nın bir çatalıdır ve GitHub, SourceForge, Google Code ve GitLab EE'ye etik bir alternatiftir.
|
||||
* Nextcloud: Nextcloud; Google Drive, OneDrive ve diğer özel bulut depolama sağlayıcılarına karşı ücretsiz bir alternatiftir Nextcloud, dosyaları cihazlar arasında senkronize etmek için bir yedekleme aracı veya senkronizasyon aracı olarak kullanılabilir; Nextcloud, Linux, BSD, MacOS, Windows, Android, iOS ve herhangi bir Linux-Mobile sistemi için yerel desteğe sahiptir.
|
||||
* PeerTube: PeerTube; YouTube, Vimeo veya DailyMotion gibi tescilli video barındırma sitelerine ücretsiz ve etik bir alternatiftir. Mastodon gibi PeerTube da ActivityPub desteğine sahip olduğundan Fediverse'deki diğer hizmetlerle birleşebilir.
|
||||
* Jitsi: Jitsi, gizliliğinize saygı duyan bir toplantı aracıdır, başkalarıyla görüntülü sohbet yapabilirsiniz ve bunların tümü Google, Zoom, Skype veya Discord'dan farklı olarak katılımcılar arasında tutulur.
|
||||
* XMPP/Jabber: XMPP, Matrix'e çok benzer; anlık mesajlaşma platformudur ancak Matrix'e kıyasla çok gelişmiştir ve kutudan çıktığı haliyle şifrelemeye sahip değildir. Ancak yine de WhatsApp, Skype ve Discord'a etik bir alternatiftir. (Biliyor muydunuz: WhatsApp eskiden XMPP kullanıyordu, böylece WhatsApp kullanıcılarıyla kendi sunucunuz üzerinden konuşabiliyordunuz, ancak şimdi Facebook bu işlevselliği ortadan kaldırdı)
|
||||
* Diğer 2 seçenek ise Onion ve I2P servisleridir. bunları açıklamak bu kılavuzun ötesindedir.
|
||||
|
||||
Unutma: Burada da yanlış cevap yok, ne istediğinizi seçebilirsiniz ve eğer bir şey size sıkıcı geliyorsa onu kapatmanıza izin verilir. Yöneticilerle iletişime geçerek her zaman bir hesap talep edebilirsiniz.
|
||||
|
||||
Artık işiniz bittiğine göre, nihayet gönder tuşuna basabilirsiniz; yöneticilere bir istek gönderilecektir. Hesabınızın işleme alınması yaklaşık 48 saat sürecektir ancak işlem gerçekleştiğinde, '~/pass' konumunda bulunan şifreyi kullanarak çeşitli ~vern hizmetlerine giriş yapabileceksiniz.
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,79 @@
|
|||
---
|
||||
title: "SSH nasıl kullanılır"
|
||||
---
|
||||
|
||||
SSH, Secure SHell'in kısaltmasıdır, ~vern'in sunucularına bağlanmanıza, komutları çalıştırmanıza ve benzeri şeylere olanak tanır.
|
||||
|
||||
Ayrıca web sitenizi `public_html` klasörüne de yükleyebilirsiniz ve `KULLANICI_ADINIZ.vern.cc` veya `vern.cc/~KULLANICI_ADINIZ` adresinde mevcut olacak
|
||||
|
||||
Kullanıcı sitelerinin nasıl yükleneceği konusunda özel bir kılavuzumuz [buradan](/guides/usersites/) bulunabilir, ancak bu kılavuz öncelikle ~vern SSH sunucusuna gerçekte nasıl bağlanılacağına odaklanmaktadır. kullanıcı sitelerini vb. yüklemek için gereklidir.
|
||||
|
||||
Bu makale, ~vern'e bir hesap kaydettiğinizi ve bir genel anahtar oluşturduğunuzu varsaymaktadır. ~vern'de bir hesabınız yoksa nasıl hesap ve SSH anahtarı oluşturacağınızı öğrenmek için [bu sayfaya](/guides/register/) göz atabilirsiniz.
|
||||
|
||||
## GNU/Linux kullanıcıları
|
||||
|
||||
Dağıtımınızın depolarından OpenSSH'ı indirin. Debian veya Ubuntu kullanıyorsanız bu komutu çalıştırabilirsiniz: `apt install openssh-client`
|
||||
|
||||
Daha sonra bağlanmak için `ssh KULLANICI_ADINIZ@vern.cc` komutunu çalıştırmanız yeterlidir. Bu noktada SSH sizden bir "parmak izi" doğrulaması isteyebilir; terminalinizdeki parmak izinin aşağıdakilerden biriyle eşleştiğinden emin olun:
|
||||
|
||||
* SHA256:03UCtjS9J+Hh77jHBWdevkd8dSg2Cnwo4HknGkRcZLk (ED25519)
|
||||
* SHA256:Qwdlx1YLsGOcVMn9N0tVaPh1DLi/6+uSaXNR9iM1mNc (RSA)
|
||||
|
||||
Eşleşiyorsa güvenle evet yazabilirsiniz ancak eşleşmiyorsa dikkatli olmalısınız. Birisi size Man-in-the-middle saldırısı yapıyor olabilir; farklı bir ağ üzerinden veya farklı bir zaman ve yerde tekrar bağlanmayı deneyin.
|
||||
|
||||
Sonunda bağlandığınızda size bir shell sunulacak, burada komutları yazabilir ve istediğinizi yapabilirsiniz (kuralları ihlal etmediğiniz sürece)
|
||||
|
||||
## BSD kullanıcıları
|
||||
|
||||
İşlem GNU/Linux'takine benzer olmalıdır. OpenBSD ve FreeBSD varsayılan olarak OpenSSH'yi içerir. NetBSD, pkgsrc'den `security/openssh` alabilir.
|
||||
|
||||
## MacOS kullanıcıları
|
||||
|
||||
İşlem GNU/Linux'takine benzer olmalıdır. SSH çoğu modern MacOS sürümüne önceden yüklenmiştir değilse, homebrew aracılığıyla alabilirsiniz.
|
||||
|
||||
## Windows kullanıcıları
|
||||
|
||||
~vern, Microsoft Windows işletim sisteminin kullanılmasını önermese de, pek çok kişinin onu her gün kullandığını biliyoruz ve ayrıca bir eğitimi hak ediyor.
|
||||
|
||||
Ama önce bir uyarı, Windows kullanmadığımız için buradaki bilgiler aktif olarak test edilmemiştir. Herhangi bir yanlış bilgi bulursanız lütfen [wiki geliştiricileri](/staff/#wiki) ile iletişime geçin, böylece düzeltebilirler!
|
||||
|
||||
Windows 10 varsayılan olarak SSH'yi otomatik olarak içerir ve çalışması için PuTTY kullanmanıza gerek yoktur.
|
||||
|
||||
### Windows 10 kullanıcıları
|
||||
|
||||
Bu kılavuz, ~vern SSH anahtarınızla bir SSH ortamı kurduğunuz varsayılmaktadır. Henüz yapmadıysanız lütfen çevrimiçi olarak mevcut birçok öğreticiyi kullanarak kurulumunu yapın.
|
||||
|
||||
Bir komut istemi açın ve `ssh.exe KULLANICI_ADINIZ@vern.cc` yazın (KULLANICI_ADINIZ yerine kayıt olduğunuz kullanıcı adını yazın) ve Enter tuşuna basın.
|
||||
|
||||
Bu noktada sizden parmak izini doğrulamanız istenecektir. Bu nedenle ekranınızdaki parmak izinin aşağıdaki parmak iziyle tamamen aynı olduğundan emin olun:
|
||||
|
||||
* SHA256:03UCtjS9J+Hh77jHBWdevkd8dSg2Cnwo4HknGkRcZLk (ED25519)
|
||||
* SHA256:Qwdlx1YLsGOcVMn9N0tVaPh1DLi/6+uSaXNR9iM1mNc (RSA)
|
||||
|
||||
Eğer aynıysa "evet" yazıp enter tuşuna basarak güvenle ilerleyebilirsiniz, eğer aynı değilse dikkatli ilerleyin, birisi Man-in-the-middle saldırısı yapıyor olabilir ve dikkatli olmanız gerekir, ~vern'e farklı bir zaman veya konumda bağlanmayı deneyin.
|
||||
|
||||
Artık size komutları yazabileceğiniz bir Unix komut shelli sunulmalıdır. Bu shell kullanılması bu eğitimin ötesindedir ve muhtemelen gelecekte kendi wiki sayfasına sahip olacaktır, ancak çevrimiçi olarak Unix shellin nasıl kullanılacağına dair birçok eğitim bulabilirsiniz.
|
||||
|
||||
### Windows 8 yada daha eski kullanıcıları
|
||||
|
||||
Windows 8 (yada daha eski) kullanıcıları PuTTY'yi [bu adresten](https://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/) indirmeniz gerekecek. PuTTY zaten kuruluysa devam edebilirsiniz.
|
||||
|
||||
PuTTY başlatıldığında sizden sunucu ayrıntılarını girmenizi isteyecektir, buraya aşağıdakileri girmelisiniz:
|
||||
|
||||
* Username: Kullanıcı adınız
|
||||
* Hostname: vern.cc
|
||||
* Port: 22
|
||||
* Protocol: SSH
|
||||
|
||||
Son olarak Bağlan'a bastığınızda PuTTY ~vern'in sunucularına bağlanacaktır.
|
||||
|
||||
Bu noktada sizden bir "parmak izini" doğrulamanız istenebilir; bu nedenle ekranınızdaki parmak izinin şununla aynı olduğundan emin olun:
|
||||
|
||||
* SHA256:03UCtjS9J+Hh77jHBWdevkd8dSg2Cnwo4HknGkRcZLk (ED25519)
|
||||
* SHA256:Qwdlx1YLsGOcVMn9N0tVaPh1DLi/6+uSaXNR9iM1mNc (RSA)
|
||||
|
||||
Eğer aynıysa "evet" yazıp enter tuşuna basarak güvenle ilerleyebilirsiniz, eğer aynı değilse dikkatli ilerleyin, birisi Man-in-the-middle saldırısı yapıyor olabilir ve dikkatli olmanız gerekir, ~vern'e farklı bir zaman veya konumda bağlanmayı deneyin.
|
||||
|
||||
"Evet"i tıkladığınızda, sonunda ~vern'e güvenli ve emniyetli bir şekilde bağlanacaksınız ve size komut yazabileceğiniz bir uzak kabuk sunulacak, bu bir Unix shellidir ve bunların nasıl kullanılacağına dair çevrimiçi birçok eğitim bulabilirsiniz.
|
||||
|
||||
İyi eğlenceler!
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,212 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern'de web siteleri nasıl barındırılır"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Bu kılavuz size web sitelerini ~vern'de nasıl barındıracağınızı gösterecektir. Varsayılan olarak herhangi bir kullanıcı bir web sitesini barındırabilir.
|
||||
~vern, Clearnet, Tor ağı ve I2P ağı üzerinden erişilebilen normal HTTP web sayfalarını barındırır. ~vern ayrıca HTTP web sayfalarından ayrı olan Gopher holes ve Gemini kapsüllerini de barındırır.
|
||||
|
||||
Yardım için [yöneticilere sormadan](/staff/#admins) önce lütfen sorun giderme bölümündeki düzeltmeleri deneyin.
|
||||
|
||||
## Statik siteler
|
||||
|
||||
Statik dosyalar, web sunucusunun ötesinde (her zaman otomatik olarak çalışan) çalışma zamanında herhangi bir yazılıma ihtiyaç duyulmadığından, barındırılması en kolay olanlardır.
|
||||
|
||||
`~/public_html` dizinine dosya eklediğinizde, dosya `<KULLANICIADI>.vern.cc` konumunda görünecektir. Basit, değil mi?
|
||||
|
||||
Dosya izinleri konusunda dikkatli olmanız gerekmesine rağmen, ~vern'in kullandığı Nginx web sunucusu `public_html` dizininizi okuyabilmelidir; eğer statik web barındırma ile ilgili sorunlar yaşıyorsanız, o zaman dosya izinleri en olası nedendir. Bu sorunu düzeltmek için `chmod +x ~/public_html/ -R` komutunu çalıştırmanız yeterlidir.
|
||||
|
||||
varsayılan web sunucusu [sunucu tarafı içerir](https://en.wikipedia.org/wiki/Server_Side_Includes) destekler
|
||||
|
||||
## CGI
|
||||
|
||||
CGI, bir istek alındığında yürütülen statik dosyalardır; bunlar, CGI'dan biraz daha karmaşıktır.
|
||||
|
||||
CGI, `.cgi`, `.py`, `.sh`, `.pl`, `.lua` veya `.php` uzantılı bir dosya oluşturularak sunulabilir. `/cgi-bin` içindeki tüm dosyalar da yürütülecektir.
|
||||
`.php` dosyaları PHP ile yürütülecektir. `.cgi` dosyaları sh ile yürütülürken. Bunun gibi bir shebang ekleyerek bunu değiştirebilirsiniz:
|
||||
|
||||
```
|
||||
#!/usr/bin/env lua
|
||||
|
||||
print([[Content-type: text/plain
|
||||
|
||||
Merhaba
|
||||
]])
|
||||
```
|
||||
|
||||
Bu, CGI dosyasının `hello.cgi` konumunda olduğu varsayılarak `<KULLANICIADI>.vern.cc/hello.cgi` konumunda `Merhaba` ile sonuçlanacaktır.
|
||||
|
||||
derlenmiş dosyalar elbette Shebang'sız çalışır.
|
||||
|
||||
*Not: Başvurulan herhangi bir derlenmiş dosya, php ve cgi komut dosyalarını çalıştıran php kullanıcısı için kurulmalıdır. Başvurulan paketler genel olarak kuruluysa sorun olmaz ama değilse `nix-shell shebang` kullanmak zorunda kalacaksınız. Bununla ilgili talimatlar şurada bulunabilir: [nixos wikisi](https://nixos.wiki/wiki/Nix-shell_shebang).*
|
||||
|
||||
## UNIX soketleri aracılığıyla web sunucusu
|
||||
|
||||
Caddy ile yapılan UNIX Soketi aracılığıyla yapılan bir web sunucusunun çok minimal bir örneğidir:
|
||||
```
|
||||
{
|
||||
admin off
|
||||
}
|
||||
|
||||
http://
|
||||
bind unix/.webserver.sock
|
||||
|
||||
respond "Hello ~vern!"
|
||||
```
|
||||
|
||||
**Not:** `admin off` başkalarının yapılandırmanızı değiştirememesi içindir ve ayrıca `2019` bağlantı noktasının başkalarıyla çakışmayacağını da unutmayın.
|
||||
|
||||
Bunu ana dizininize kaydedin, `caddy run` çalıştırın ve `https://a-<kullanıcıadı>.vern.cc` adresinde web sunucusu görünmelidir. (Hayır, URL yanlış yazılmadı.)
|
||||
|
||||
### Çoklu sites
|
||||
|
||||
Artık `a` üzerinde çalışan bir web sunucunuz var, diğer tüm harfleri kullanma zamanı!
|
||||
```
|
||||
{
|
||||
admin off
|
||||
}
|
||||
|
||||
http://a-<KULLANICIADI>.vern.cc {
|
||||
bind unix/.webserver.sock
|
||||
respond "Hello"
|
||||
}
|
||||
|
||||
http://b-<KULLANICIADI>.vern.cc {
|
||||
bind unix/.webserver.sock
|
||||
respond "Hello 2"
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
şimdi bu adrese giderseniz `https://b-<kullanıcıadı>.vern.cc`, Hello 2 gözükecek!
|
||||
|
||||
## UNIX dışı bir hizmete ters proxy oluşturma
|
||||
|
||||
**Not:** Mümkünse bağlantı noktalarını veya (biraz) hızı boşa harcamamak için bu yöntemi yapmak yerine kullandığınız programın belgelerini okumalısınız.
|
||||
|
||||
*Yukarıdaki uyarıya not: Alt ana bilgisayarları kullanmak istiyorsanız ve program UNIX soketlerini destekliyorsa, UNIX soketine ters proxy oluşturmayı desteklediği için Caddy ile yönlendirme yapmaya devam edebilirsiniz. Kullanmama seçeneğiniz varsa bağlantı noktasını kullanmayın.*
|
||||
|
||||
Bunun gibi bir Caddyfile kullanmak işe yaramalı:
|
||||
```
|
||||
{
|
||||
admin off
|
||||
}
|
||||
|
||||
http://a-<KULLANICIADI>.vern.cc {
|
||||
bind unix/.webserver.sock
|
||||
reverse_proxy :9000
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
|
||||
Kolay, demi?
|
||||
|
||||
### Gelişmiş Örnek
|
||||
|
||||
Bu örnek, Caddy'nin bazı gelişmiş özelliklerini içerir ancak aynı zamanda birden fazla site eklemeyi de kolaylaştırır:
|
||||
```
|
||||
{
|
||||
admin off
|
||||
auto_https off
|
||||
order respond before reverse_proxy
|
||||
default_bind unix//home/{$USER}/.webserver.sock
|
||||
}
|
||||
|
||||
(host) {
|
||||
@{args.0} host {args.0}-{$USER}.vern.cc
|
||||
}
|
||||
|
||||
http://
|
||||
|
||||
import host ping
|
||||
import host web
|
||||
import host reverse
|
||||
|
||||
handle @ping {
|
||||
respond "PONG!"
|
||||
}
|
||||
|
||||
handle @web {
|
||||
root * /home/{$USER}/public_html
|
||||
file_server
|
||||
}
|
||||
|
||||
handle @reverse {
|
||||
reverse_proxy * :9000
|
||||
}
|
||||
|
||||
respond "Nothing here!"
|
||||
```
|
||||
|
||||
Eğer kafanız karıştıysa, aşağıda bir açıklama bulunmaktadır.
|
||||
Dosyanın ilk kısmı global yapılandırmadır.
|
||||
```
|
||||
{
|
||||
admin off
|
||||
auto_https off
|
||||
order respond before reverse_proxy
|
||||
default_bind unix//home/{$USER}/.webserver.sock
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
`default_bind` gerçekten kullanışlı, bu nedenle soketin bağlanacağı her rotayı belirtmemize gerek yok. `{$USER}` ortam değişkeninden gelir `$USER` ve kullanıcı adınız olur.
|
||||
Ek olarak, global yapılandırmaya e-postanızı ekleyebilirsiniz. `email <ad@email.com>`
|
||||
|
||||
Daha sonra snippet özelliğine bir göz atıyoruz:
|
||||
```
|
||||
(host) {
|
||||
@{args.0} host {args.0}-{$USER}.vern.cc
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
Bununla yeni bir site eklemek çok daha kolaydır.
|
||||
Yeni bir site eklemek için bunu yapabiliriz: `import host hello`, bu artık bir eşleştirici tanımı ekliyor ve şöyle görünüyor:
|
||||
```
|
||||
@hello host hello-<KULLANICIADI>.vern.cc
|
||||
```
|
||||
Parçacıklar işlevlere benzer; daha yakından bakarsanız eşleştirici tanımının nasıl oluşturulduğunu görebilirsiniz:
|
||||
```
|
||||
@{args.0} host {args.0}-{$USER}.vern.cc
|
||||
```
|
||||
`{args.0}` parçası `hello` ve `{$USER}`ları değiştirildi. yukarıda belirtildiği gibi yalnızca kullanıcı adınız için ortam değişkenidir.
|
||||
|
||||
Artık eşleştiriciyle siteyi şu şekilde halledebiliriz:
|
||||
```
|
||||
handle @hello {
|
||||
responed "Merhaba, dünya!"
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
ve `hello-<KULLANICIADI>.vern.cc` şimdi `Merhaba, dünya!` şekilde yanıt verecek.
|
||||
|
||||
İşleyicide siteyi nasıl yönetmek istediğinizin her yönünü tanımlayabilirsiniz.
|
||||
Aşağıdaki gibi basit bir yanıt verebilirsiniz:
|
||||
```
|
||||
handle @ping {
|
||||
respond "PONG!"
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
|
||||
Statik bir web sitesi barındırma: (bu örnekte `<KULLANICIADI>.vern.cc`'yi aynı zamanda `web-<KULLANICIADI>.vern.cc` üzerinde de barındırıyoruz)
|
||||
```
|
||||
handle @web {
|
||||
root * /home/{$USER}/public_html
|
||||
file_server
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
|
||||
Veya ters proxy yapabilirsiniz:
|
||||
```
|
||||
handle @reverse {
|
||||
reverse_proxy * :9000
|
||||
}
|
||||
```
|
||||
|
||||
Daha fazla bilgi için [Caddy Docs'tan bu sayfaya](https://caddyserver.com/docs/caddyfile/patterns) bakın.
|
||||
|
||||
## Gemini kapsulleri
|
||||
|
||||
Gemini, web sitelerini ve web sayfalarını sunmaya yönelik basit bir protokoldür. Ortalama bir web sitesi için yeterince güçlü olmasına rağmen HTTP'den çok daha basittir.
|
||||
|
||||
~vern kullanıcısıysanız Gemini hosting'in çalışması için hiçbir şey yapmanıza gerek kalmayacaktır. Sorun yaşıyorsanız sorun giderme bölümüne göz atın.
|
||||
|
||||
Gemini web sayfaları için HTML dosyalarını kullanmaz, Gemini Gemtext adı verilen kendi belge formatını kullanır, Gemtext hakkında daha fazla bilgiyi [burada](https://gemini.circumlunar.space/docs/gemtext.gmi) okuyabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Gemtext dosyanızı yazdıktan sonra, onu `~/public_gemini` klasörüne kopyalayabilirsiniz. `<KULLANICIADI>.vern.cc` adresinde mevcut olmalıdır.
|
||||
|
||||
Gemini, cgi dosyalarını destekler ve desteklenen tüm değişkenleri [burada bulabilirsiniz](https://gp.vern.cc/gemini/80h.dev/projects/gemserv)
|
||||
|
||||
**Not:** Çoğu tarayıcı Gemini'yi yerel olarak desteklemez; Gemini belgelerini destekleyen özel bir tarayıcı kullanmanız gerekecektir. Resmi Gemini web sitesindeki [listede](https://gemini.circumlunar.space/software/index.html#Clients) bir tane bulabilirsiniz. Ayrıca sizi şuraya yönlendirmek için [gp.vern.cc](https://gp.vern.cc) gibi bir Gemini proxy'sini ve [Geminize Addon](https://gitlab.com/nocylah/geminize) Gerektiğinde gp.vern.cc kullanabilirsiniz.
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,93 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern'de Matrix"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Kendimize ait bir Matrix ev sunucusu işletiyoruz bu demektir ki ~vern hesabınızla diğer Matrix sunucularından (hatta köprüler kullanan XMPP sunucularından) iletişim kurabilirsiniz. kullanıcı adınız `@KULLANICI:vern.cc` olarak görünecek.
|
||||
|
||||
Matrix , monolit modunda yerel olarak oluşturulmuş [tulir's fork of synapse](https://mau.dev/maunium/synapse) debian paketlerini çalıştırır.
|
||||
|
||||
## Botlar
|
||||
|
||||
Aşağıdakileri çalıştıran bir maubot örneğimiz var:
|
||||
|
||||
* sedbot (@sedbot:vern.cc)
|
||||
* rssbot (@rss:vern.cc)
|
||||
* weatherbot (@weather:vern.cc)
|
||||
* ping/echobot (@ping:vern.cc)
|
||||
* XKCDBot (@xkcd:vern.cc)
|
||||
* reminderbot(@reminder:vern.cc)
|
||||
* urbandictionary (@urbdict:vern.cc)
|
||||
* serverchecker (@servers:vern.cc)
|
||||
* translate (@tl:vern.cc)
|
||||
* imperial -> metric (@metric:vern.cc).
|
||||
|
||||
## XMPP Köprüsü
|
||||
|
||||
Bir XMPP köprüsü olan bifrost'u sunuyoruz.
|
||||
|
||||
Matrix'ten XMPP'ye erişmek için adres sözdizimi:
|
||||
|
||||
* Özel mesajlarda: `@_jabber_KULLANICI=40DOMAIN:vern.cc`
|
||||
* MUCs: `#_jabber_MUCAD_MUCDOMAIN:vern.cc`
|
||||
|
||||
Matrix'e XMPP'den erişmek için adres sözdizimi:
|
||||
|
||||
* Özel mesajlarda: `KULLANICIADI_DOMAIN@bi.vern.cc`
|
||||
* Genel mesajlarda: `#ALIAS#DOMAIN@bi.vern.cc`
|
||||
|
||||
Ayrıca mevcut Matrix odalarından XMPP odalarına kadar plumbing'yı destekler; oda yöneticileri aşağıdakileri yaparak plumbing işlemini gerçekleştirebilir:
|
||||
|
||||
* `@jabber:vern.cc`'i odanıza davet edin
|
||||
* XMPP'deki MUC'un `!bifrost bridge xmpp-js component.domain.tld odaadı` olarak adlandırılacağı yere `odaadı@component.domain.tld` yazın
|
||||
* Sonunda plumbing kaldırmak için `!bifrost leave` yazabilirsiniz.
|
||||
|
||||
Bifrost komutlarıyla ilgili yardım almak için istediğiniz zaman `!bifrost help` yazabilirsiniz.
|
||||
|
||||
## IRC Köprüsü
|
||||
|
||||
Bir IRC köprüsü olan relixbox'u sunuyoruz.
|
||||
|
||||
Ancak arka uçta kuruludur. Yapılandırma Python betiğinin kendisidir. Bu, odalarınızı köprülemek istiyorsanız betiği pubnix hesabınızda çalıştırmanız gerektiği anlamına gelir.
|
||||
|
||||
Öncelikle, [buradan](https://git.vitali64.duckdns.org/misc/relixbot.git) [(tor alternatif linki)](http://fs4xhnfag3udez4qhfpyxdvnue7aebrw2kbc2tcvnbrsecxlpcscgxyd.onion/misc/relixbot.git) adresinden klonlayın. Daha sonra aşağıdaki değişkenleri düzenleyebilirsiniz:
|
||||
|
||||
```python
|
||||
server = [ ['irc.libera.chat', 'libera'], ['mtrx.vern.cc', 'matrix'] ]
|
||||
# Dahili Matrix oda adresini kullanın.
|
||||
relayedChannels = [ [ '#chan1', '!aBCrdDeRfG:matrix.org' ], [ '##chan2', '!xgwAUWHbwWUG:vern.cc' ] ]
|
||||
nick = 'TestRelay'
|
||||
debug = True
|
||||
channels = [ 0, 1 ] # Çoklu kanallar
|
||||
join_leave_msgs = False # Katıl/Ayrıl mesajlarını ilet.
|
||||
```
|
||||
|
||||
Kaç kanal arasında köprü kurduğunuza ilişkin indeksleri içermesi gereken 'kanallar' değişkeni dışında, bunlar kendi kendini açıklayıcı nitelikte olmalıdır. Örneğin, eğer varsa `relayedChannels = [ ["#chan1", "!idk:matrix.org"] ]` seti, içermelidir `[ 0 ]`. eğer varsa `relayedChannels = [ [ '#chan1', '!aBCrdDeRfG:matrix.org' ], [ '##chan2', '!xgwAUWHbwWUG:vern.cc' ], [ '#chan3', '!edwfsiofn:vern.cc' ] ]`, `[ 0, 1, 2 ]` vb. içermelidir.
|
||||
|
||||
Yapılandırmayı beğeninize göre düzenledikten sonra, şu örneği izleyerek bir SystemD kullanıcı birimi oluşturabilmeniz gerekir:
|
||||
|
||||
```ini
|
||||
[Unit]
|
||||
Description=IRC to Matrix Bridge
|
||||
|
||||
[Service]
|
||||
ExecStart=/run/current-system/sw/bin/python3 /home/<kullanıcı adın>/irc-bridge.py
|
||||
|
||||
[Install]
|
||||
WantedBy=default.target
|
||||
```
|
||||
|
||||
Dosyayı `~/.config/systemd/user/irc-bridge.service` dizinine yazın, ardından `systemctl --user enable --now irc-bridge.service` komutunu çalıştırarak hizmeti başlatın.
|
||||
|
||||
Bitti! Pubnix hesabınızda barındırılan çalışan bir IRC köprüsüne sahipsiniz.
|
||||
|
||||
## Mesaj Saklama
|
||||
|
||||
Şu anda belirlenmiş bir mesaj saklama politikamız yok ama json'da `erase=true` seçeneğini ayarlayarak kullanıcınızı devre dışı bıraktığınızda tüm mesajlarınızı silmek mümkündür.
|
||||
|
||||
Ayrıca Element'teki `Son Mesajları Kaldır` seçeneğini kullanarak odadaki tüm son mesajlarınızı silebilirsiniz.
|
||||
|
||||
## Hangi servisleri sunuyoruz?
|
||||
|
||||
[Element](https://riot.vern.cc), [Cinny](https://cinny.vern.cc) ve [Hydrogen](https://h2.vern.cc) sunucularını sunuyoruz.
|
||||
|
||||
Entegrasyon sunucusu için kendi boyut sunucumuzu kullanıyoruz ve varsayılan olarak [jitsi](https://jitsi.vern.cc/) kullanıyoruz.
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,11 @@
|
|||
---
|
||||
title: "Pubnix Hesap Kurtarma"
|
||||
---
|
||||
|
||||
~vern'in PGP aracılığıyla otomatik hesap kurtarma sistemi vardır.
|
||||
|
||||
Hesabınızı otomatik olarak kurtarmak için, `~/.pgp.asc`'de bir PGP anahtarınızın olması gerekir. Varsayılan olarak bu anahtarlar şurada listelenir: [vern.cc/tur/p](https://vern.cc/tur/p). Anahtarınızı gizlemek için `~/.pgp.hide` dosyasını oluşturun.
|
||||
|
||||
Sisteme bu adresten ulaşabilirsiniz [vern.cc/tur/recovery](https://vern.cc/tur/recovery).
|
||||
|
||||
Anahtarınız yoksa hesabınızı kurtarmanıza yardımcı olması için istediğiniz zaman bir [yöneticiyle](/staff/#admins) iletişime geçebilirsiniz.
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,12 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern'in SSH servisi hakkında"
|
||||
---
|
||||
|
||||
SSH, Secure SHell anlamına gelir ve ağ üzerinden diğer bilgisayarlara uzaktan bağlanmanıza olanak tanır.
|
||||
|
||||
~vern, SSH'yi üyelere ücretsiz bir hizmet olarak sunuyor ve bağlandığınız makine özellikle `pubnix`'dir. Makinenin kendisi, 4 sanal CPU çekirdeği, 8 GB bellek ve 512 GB depolama alanına sahip `tilserv`den oluşan bir sanal makinedir.
|
||||
|
||||
~vern'in SSH hizmeti ayrıca web sitelerini barındırmanıza da olanak tanır; bunu [kılavuzla](/guides/usersites) yapabilirsiniz, ayrıca [kurulu Nix paket yöneticisi](/guides/pkgman/) ile yazılım yükleyip çalıştırabilirsiniz.
|
||||
|
||||
~vern hesabı oluşturmadıysanız, SSH sunucusuna bağlanmak için gereklidir, [bu kılavuzu](/guides/register/) inceleyin.
|
||||
SSH sunucusuna nasıl bağlanacağınızı bilmiyorsanız [bu kılavuzu](/guides/ssh/) inceleyin.
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,95 @@
|
|||
---
|
||||
title: "~vern Kadro"
|
||||
---
|
||||
|
||||
Bu wiki sayfası ~vern'in tüm farklı personelini belgeliyor. Personel arasında ~vern yöneticileri, topluluk moderatörleri, ~vern için bazı aktif geliştiriciler, bazı aktif wiki katılımcıları ve ~vern'in hukuk uzmanları bulunmaktadır.
|
||||
|
||||
Çoğu sorunla ilgili olarak yöneticilerle iletişime geçmelisiniz, yasal sorunlar için lütfen ~vern hukuk uzmanlarıyla iletişime geçin.
|
||||
|
||||
# Farklı kadro türleri
|
||||
|
||||
## ~vern yöneticileri{#admins}
|
||||
|
||||
~vern yöneticileri, hizmetleri, sunucuları ve etki alanları da dahil olmak üzere ~vern'in günlük Çalıştırılması ve Bakımını yapan kişilerdir. Çok çeşitli işler yapmaları gerekiyor ve her şeyin yolunda gittiğinden emin oluyorlar.
|
||||
|
||||
Ancak, diğer tüm düzeylerde ~vern yöneticileri ~vern üyeleriyle aynıdır. Sadece altyapıdan sorumludurlar ve ek sorumlulukları vardır.
|
||||
|
||||
Bu makale Matrix moderatörleri veya Matrix oda yöneticileri ile ilgili değildir. Bir Matrix moderatörü bir yönetici olabilir ancak bu her zaman böyle değildir. Yöneticilerin listesi için resmi web sitesinde olduğunuzu emin olun.
|
||||
|
||||
Ayrıca, bir kullanıcının sınırlı bir hizmete erişiminin olması, o kullanıcının herhangi bir özel ayrıcalığa sahip olduğu veya yönetici olduğu anlamına gelmez.
|
||||
|
||||
### Yöneticiler listesi
|
||||
|
||||
*Not: Bu yönetici listesi ana web sitesinden [https://vern.cc/tur/admins](https://vern.cc/tur/admins)'den alınmıştır, Bu listenin şu tarihten itibaren güncel olduğu onaylanmıştır: 23 Kasım 2023.*
|
||||
|
||||
Burada ~vern yöneticilerinin, iletişim yöntemlerinin ve web sitelerinin (eğer varsa) bir listesi verilmiştir; liste belirli bir sıraya göre düzenlenmemiştir:
|
||||
|
||||
*Email ve XMPP için: \[at\] 'ı `@` ile ve (nokta)'yı `.` ile çevirin*
|
||||
|
||||
*Not: PGP anahtarı hassas e-postalar için kullanılır. [Burada](https://emailselfdefense.fsf.org/tr), Özgür Yazılım Vakfı tarafından bu anahtarın nasıl kullanılacağına dair hızlı bir kılavuz*
|
||||
|
||||
1. Ana iletişim yöntemleri
|
||||
|
||||
| ~kullanıcı | Email | Matrix | XMPP | PGP key | site |
|
||||
|-------|-------|--------|------|---------|------|
|
||||
| ~cobra | cobra [at] vern (nokta) cc | @cobra:vern.cc | cobra [at] vern (nokta) cc | [tıkla](../media/cobra.asc) | [cobra.vern.cc](https://cobra.vern.cc) |
|
||||
|~fatcat | fatcat [at] vern (nokta) cc | @fatcat:vern.cc | N/A | [tıkla](../media/fatcat.asc) | [fatcat.vern.cc](https://fatcat.vern.cc) |
|
||||
|~vitorg| vitorg [at] vern (nokta) cc | @vitorg:vern.cc | vitorg [at] vern (nokta) cc | [tıkla](../media/vitorg.asc) | [vitorg.vern.cc](https://vitorg.vern.cc) |
|
||||
|
||||
2. Yedek iletişim yöntemleri
|
||||
|
||||
If the above contact methods do not work then the admins can be reached at:
|
||||
|
||||
| ~kullanıcı | yedek Email | yedek Matrix |
|
||||
|-------|-------------|---------------|
|
||||
| ~cobra| thecobra [at] riseup (nokta) net | @cobruter:matrix.org |
|
||||
|~fatcat| fatcatcomputing [at] proton (nokta) me | @y:envs.net |
|
||||
|~vitorg| vitorg [at] tilde (nokta) team | @vitorg:kde.org |
|
||||
|
||||
|
||||
## ~vern'in Hukuk uzmanları{#legal}
|
||||
|
||||
~vern, Dünyadaki diğer tüm kurumlar gibi yasalara tabidir. Ve özellikle GDPR gibi gizlilik yasaları veya diğer dijital düzenlemeler söz konusu olduğunda, bu yasanın en azından bir kısmını anlayan insanlara ihtiyacımız var.
|
||||
|
||||
Gerçek avukat **DEĞİLLER**,ama onlar temel meseleye en yakın olanlarımız. Herhangi bir hukuki sorun için lütfen bu kişilerle iletişime geçin (ve tartışmaya en az bir yöneticinin de dahil edildiğinden emin olun.)
|
||||
|
||||
### Hukukçu uzmanların listesi
|
||||
|
||||
*E-posta tabanlı mesajlaşma için, ne olursa olsun e-postanın ulaştığından emin olmak için lütfen hem ana epostayı hem de yedek epostayı CC'ye ekleyin.*
|
||||
|
||||
*Lütfen tartışmaya en az bir ~vern yöneticisini de dahil edin. ~vern yöneticilerinin iletişim bilgilerini yukarıda bulabilirsiniz*
|
||||
|
||||
*Email için: \[at\] 'ı `@` ile ve (nokta)'yı `.` ile çevirin*
|
||||
|
||||
*Not: PGP anahtarı hassas e-postalar için kullanılır. [Burada](https://emailselfdefense.fsf.org/tr), Özgür Yazılım Vakfı tarafından bu anahtarın nasıl kullanılacağına dair hızlı bir kılavuz*
|
||||
|
||||
(~vern için hukuk uzmanı yok)
|
||||
|
||||
## ~vern topluluk moderatörleri{#mod}
|
||||
|
||||
Topluluk moderatörleri, topluluk sohbetlerini (IRC kanalları, Matrix odaları, XMPP grupları vb.) güzel ve huzurlu tutmakla görevli kişilerdir. Herkesin kurallara uymasını sağlamakla görevlidirler ve herhangi bir kullanıcıyı atma yetkisine sahiptirler.
|
||||
|
||||
### Topluluk moderatörlerinin listesi
|
||||
|
||||
*Email için: \[at\] 'ı `@` ile ve (nokta)'yı `.` ile çevirin*
|
||||
|
||||
*Not: PGP anahtarı hassas e-postalar için kullanılır. [Burada](https://emailselfdefense.fsf.org/tr), Özgür Yazılım Vakfı tarafından bu anahtarın nasıl kullanılacağına dair hızlı bir kılavuz*
|
||||
|
||||
(~vern için topluluk moderatörü yok)
|
||||
|
||||
## ~vern wiki geliştiricileri{#wiki}
|
||||
|
||||
*Bu rol, şimdiye kadarki tüm diğer rollerden farklı olarak zorunlu değildir ve bu, resmi bir rolden ziyade topluluk tarafından kararlaştırılan bir roldür.*
|
||||
|
||||
Wiki bakımcıları wiki'yi güncel tutmak ve yanlış olan her şeyi düzeltmekle görevlidir (biçimlendirme, geçersiz bağlantılar vb.), çekme isteklerini kullanmak veya kimseye istek göndermek zorunda kalmadan doğrudan [vern/wiki deposuna](http://git.vern.cc/vern/wiki)'ye katkıda bulunabilirler.
|
||||
|
||||
### wiki geliştiriciler listesi
|
||||
|
||||
*Email için: \[at\] 'ı `@` ile ve (nokta)'yı `.` ile çevirin*
|
||||
|
||||
*Not: PGP anahtarı hassas e-postalar için kullanılır. [Burada](https://emailselfdefense.fsf.org/tr), Özgür Yazılım Vakfı tarafından bu anahtarın nasıl kullanılacağına dair hızlı bir kılavuz*
|
||||
|
||||
| ~user | translation(s)| email | yedek email | matrix | PGP key | site |
|
||||
|-------|---------------|-------|-------------|--------|---------|------|
|
||||
|~vitorg|English, Portuguese (Brazilian)| vitorg \[at\] vern (nokta) cc | vitorg [at] tilde (nokta) team | @vitorg:vern.cc | [here](../media/vitorg.asc) | [vitorg.vern.cc](https://vitorg.vern.cc) |
|
||||
|freecreyde|Turkish, English| creyde \[at\] vern (nokta) cc | vitorg [at] tilde (nokta) team | @freecreyde:matrix.cc | | [freecreyde.vern.cc](https://freecreyde.vern.cc) |
|
||||
|
|
@ -11,3 +11,4 @@ This page contains auto-generated usernames of all those who have contributed to
|
|||
* [Arya K.](https://arya.projectsegfau.lt/)
|
||||
* hacker999
|
||||
* [ajhalili2006](https://ajhalili2006.vern.cc)
|
||||
* [freecreyde](https://freecreyde.vern.cc)
|
||||
|
|
@ -0,0 +1,23 @@
|
|||
lang = "tur"
|
||||
|
||||
local function stringstarts(String,Start)
|
||||
return string.sub(String,1,string.len(Start))==Start
|
||||
end
|
||||
|
||||
function Link(el)
|
||||
--[[
|
||||
It runs these checks and if any succeed then it runs this action and returns the link, preventing the others from running.
|
||||
1. Check if its a URL scheme, if so then change nothing
|
||||
2. Check if its a ../ url, which means remove language parameter
|
||||
3. Change URL irregardless
|
||||
]]--
|
||||
if el.target:find('://') then
|
||||
return el
|
||||
elseif stringstarts(el.target, '../') then
|
||||
el.target = el.target:sub(3)
|
||||
return el
|
||||
else
|
||||
el.target = "/" .. lang .. el.target
|
||||
return el
|
||||
end
|
||||
end
|
||||
Loading…
Reference in New Issue