blog.masscollabs.xyz/atesin.sahibi.kim.md

Ateşin sahibi kim ?

Ateşin sahibi kim ? Sorunun cevabı basit hem hiç kimse hem de herkes!... Peki bu nasıl oluyor ? Öğrenmek ister misiniz ? Sizi işte tam bu sebeple yazıma davet ediyorum.

İlkelliğin özgürlüğü

Bir adet tahta parçasına yani kalınca bir dal parçasına örneğin, bir bez sarıp üzerine de benzin döküp elimizdeki çakmak ile veyahut bir kibrit ile yaktığımızı varsayalım... Bu işi gerçekleştirebilmek için önce bir ağaç lazım. Bez için kumaş lazım, kumaş için tarlada ekinler olacak ve biz o pamuk(örneğin) işleyip bezi üreteceğiz. Kibrite ve çakmağa hiç değinmeyeyim en iyisi. Bir tahta bir kömür veya bir demir parçasının nasıl organize edilip de içindeki benzinle ateş yakması konusuna bakmayalım.

Burada amacımız bir an evvel ateşi yakmak. Hepsi bu. Aslında anlatmaya çalıştığım bir tarif, bir yol göstericiliği, belki de haddim olmaksızın size herhangi bir konuda yol göstermeye çalışmam...

Ateş de ağaç da doğadan gelir, doğaya gider. Peki günümüzün bilgi dünyasında ateşin sahibi kim ? Siz ya da bir "büyük şirket" ? Bilgilerimiz yani ateşimiz nasıl üretilmekte ve nasıl saklanmaktadır ? Bu üretilmiş bilgiyi siz mi yoksa bir başkası mı elinde tutmaktadır ? Hele günümüzde bulut denilen bilişim çağının bilgi dünyasını domine ettiği günlerde maalesef bilgimiz çoğunlukla başkasının kontrolünde olmaktadır. Bulut bilişime değinmek gerekirse kısaca uzaktaki bir bilgisayarın bize sunduğu "hizmet" verilerimizi tuttuğu ve işlediği bir bilişim yapısı akla gelmektedir. Ancak bunun bir alternatifi var. Nasıl mı ?

Eğer ateşin sınırsız ve kaygısız kullanımından yanaysanız sizi paylaşım ve özgürlük dünyasına davet etmekten çekinmeyeceğim. Zira ateş bir kere çalındı. Ve o ateşin sahibi tüm Özgür Yazılımcılardır.

Ateşin gücü ve çekiciliği

Ateş yol gösterir. Karanlık odaları aydınlatır. Hatırlayın elektrik kesildiğinde evimizde olan kadarıyla mum yakar karanlık duygusundan bir an olsun kurtulurduk. Burada ateş sadece bir kimyasal tepkime olarak değil, bir bilgi kaynağı olarak tasvir ediliyor. Bilmek ve etkin bir aksiyon içinde bulunmak insanın aklını çelen bir düşüncedir. Özgürlük içindeyken paylaşma özgürlüğü sayesinde siz de özgürce davranabilirsiniz. Aksi durumda birisi sizin ateşinizi elinizden almadan duramayabilir. Ateşin sizde kalmasının garantisi Özgür Yazılım lisanslarıdır. Peki nedir "Özgür Yazılım Lisansı" ve "Özgür Yazılım hareketi" ?

Bir yazılımın herhangi bir amaçla çalıştırılabilme özgürlüğünü, nasıl çalıştırıldığını inceleme özgürlüğünü, yazılımı paylaşabilme özgürlüğünü ve değiştirilmiş kopyalarını yeniden dağıtabilme özgürlüğünü sağlayan yazılıma Özgür Yazılım denmektedir. Madem böyle biz kendi "bulut"umuzu oluşturabilmekte neden özgür olmayalım ? Kendi donanımlarımıza istediğimiz yazılımı istediğimiz gibi özelleştirerek neden kurmayalım ?

Bu özgürlüğü bize Özgür Yazılım sağladı ve onun da ateşini ilk kim çaldı belli mi bilmiyorum ama Richard Stallman Copyleft anlayışıyla bilginin yani üzerinde onca emek vererek yaktığınız ateşin GNU GPL(GNU Genel Kamu Lisansı-GNU General Public License) ile sürekli özgür kalması için ilk adımı attı.

Bu Copyleft anlayışında değişikliklerin de geri bildirim yoluyla tekrar paylaşımı şartı konuldu. Böylece bilginin özgür kalması kontrol altına alındı ve bilgiyi işleyenler veya ilgili bilgiden yararlananlar değişikliklerden yararlanabilir oldular.

Ne ateş yakmak, ne kendi bilgisayarımızda ne yazılım ile istediğimiz bilgiyi tutacağımıza ve ilgili bilgiyi işleyeceğimize karar vermek artık Copyleft sayesinde bu kadar kolay olmadı. Kendi internet ağımızı yani bilgisayarlar arası bağlantımızı kurabilmemiz ve sosyalleşebilmemiz de mümkün hale geldi. Artık bulut da biziz internet de yazılım ve ileriki aşamalarda donanım özgürlüğüne varacak derecede özgür bilgi sahipleri bizleriz. Elbette "ateş"i yakmamızı sağlayan donanım özgürlüğü de bir özgürlük olarak bilgi çağında gerekliydi ve bu ilk olarak yazılımdan hareketle başladı denebilir.

Ateş artık herkesin

Ateş ile ne yapacağınıza kim karar veriyor ? Artık biliyoruz ki bilgiyi işleme amacımız da dahil olmak üzere bilgiye erişmekte özgürseniz siz değilseniz başkası bilgiye hükmektedir. İşte tam da bu yüzden sizi özgürlüğün çağrısına paylaşılan ve herkesin olan ateşin aydınlatıcı özgürlüğüne davet ediyorum. Diğer türlü bütün emekler boşa gideceğinden ... Fırsatımız varken Özgür Yazılım, Özgür Donanım ve Özgür Topluma katılalım.

• Yazar Mert Gör
• CC BY-ND 4.0